Waardenwerk 78-79

Het onderwijs kan niet meer om duurzaamheid heen. Maar hoe het onderwijs de uitdaging van duurzaamheid het beste op kan pakken, is nog geen uitgemaakte zaak. In deze bijdrage pleit ik ervoor dat het onderwijs de hand ook in eigen boezem steekt en begint bij de vraag of het huidge onderwijs zelf misschien nog te veel wordt bepaald door het beheersingsdenken dat ten grondslag ligt aan de ecologische crisis.

De echte, of op zijn minst eerste, uitdaging die de ecologische crisis aan het onderwijs stelt is de bevrijding van een doorgeslagen beheersingsmotief in het onderwijs zelf, inclusief de manieren waarop we leerlingen vragen zichzelf tot object van beheersing te maken. Als het ons niet lukt om duurzaamheid tot principe van het onderwijs zelf te maken, kunnen we er nog zoveel agenda’s aan toevoegen of op loslaten, maar is het maar zeer de vraag of we daarmee ooit bij de kern van de problematiek zullen komen.

De globalisering brengt veel onzekerheden en angst met zich mee. Dit zorgt voor toename van neoconservatisme, polarisatie en religieus extremisme (Kinnvall 2004). De gruwelijke aanslagen op de twee moskeeën in Nieuw Zeeland en de vreselijke schietpartij in Utrecht vormen een duidelijk bewijs dat haat en disrespect van de ander kan leiden tot gewelddadige acties. Hoe kunnen beeldvorming, vijandsbeelden en stereotypen jegens een ander – de basis van dit geweld - verminderd worden? M. Schreurs, J. Verveld en L. Ten Kate betogen in hun opiniestuk dat gemengde scholen de weg wijzen naar een toekomst, namelijk hoe een pluralistische samenleving mogelijk is en vorm kan krijgen. Kan inderdaad het onderwijs die rol spelen in het verminderen van haat en disrespect van de ander?