Dalende ‘Leesvaardigheid’: een herinterpretatie

Omschrijving

In dit rapport presenteren wij onze analyse van de problemen die zijn ontstaan in het Nederlandse leesonderwijs. De aanleiding is het PISA-onderzoek van de OECD uit 2018. Hieruit bleek dat de leesvaardigheid van 15-jarige Nederlandse leerlingen sterk was gedaald. De vrees is dat bijna een kwart van de leerlingen functioneel ongeletterd het onderwijs verlaat. Dit was de aanleiding voor de Tweede Kamer om onderzoek uit te laten voeren naar de oorzaken van deze daling en om adviezen te geven over de noodzakelijke interventies om de leesvaardigheid weer op peil te brengen.

Dit onderzoek is uitgevoerd door Van den Broek et al. (2021) en de bevindingen zijn op 3 februari met de vaste Tweede Kamercommissie gedeeld. Het huidige rapport is een reactie hierop. Wij voelden de behoefte om te reageren, omdat er in het rapport een aantal zaken onbesproken zijn gebleven. Hierdoor biedt het rapport onvoldoende handvatten om de problemen van het leesonderwijs op te lossen.

Ons rapport begint met een opsomming van de belangrijkste relevante feiten over leesvaardigheid. De scores op internationale toetsen voor leesvaardigheid van 15-jarige en van 10-jarige leerlingen dalen sinds het begin van de 21e eeuw gestaag. Ook het leesplezier daalt, met name vanaf groep 6. De leesvaardigheid van jongens is systematisch en substantieel slechter dan die van meisjes en de verschillen tussen scholen zijn zeer groot. Scholen met vergelijkbare populaties leerlingen laten zeer uiteenlopende prestaties zien. Scholen met vooral leerlingen uit sociaaleconomisch lagere milieus doen het relatief slecht. Een situatie die bijdraagt aan de toenemende kansenongelijkheid.