De Cultuurhistorische Onderwijspedagogiek als narratief

Omschrijving

Wie het aandurft om de term ‘onderwijsvernieuwing’ te laten vallen en daarbij ook vindt dat vernieuwing en verbetering in het onderwijs nodig zijn, heeft in Nederland (en daarbuiten) geheid geen gebrek aan discussiepartners, opponenten, vijanden en sympathisanten. In discussies over goed onderwijs en de praktische verwezenlijking daarvan, is sprake van een veelheid en diversiteit aan ideeën. Kenmerkend voor het onderwijsdiscours is dat die ideeën vanuit heel verschillende rollen en perspectieven worden ingebracht: leerkrachten, beleidsmakers, nascholers, politici, ouders, onderwijswetenschappers, et cetera. Sommige van die ideeën worden met instemming gedeeld, waar andere worden gediskwalificeerd en bijvoorbeeld worden weggezet als schijnwetenschappelijk, irrelevant, praktisch niet te verwezenlijken of ouderwets. Wat zit hierachter en hoe komt het dat ideeën over goed onderwijs soms worden weggezet en soms juist met enthousiasme onthaald?

In vrijwel alle gevallen zien we dat de deelnemers aan die discussies een al dan niet verborgen visie hebben op wat ‘goed onderwijs’ is. Deze visie is een dynamische voorstelling en kunnen we zien als een ‘verhaal’ of ‘narratief’ over goed onderwijs dat door de deelnemer of een groep van deelnemers wordt uitgedragen. Een narratief is in feite een in de loop van de geschiedenis geconstrueerd verhaal over een verschijnsel in onze (culturele) werkelijkheid, zoals in ons geval ‘onderwijs’. In dat narratief worden relaties gelegd tussen belangrijk geachte elementen van de betreffende werkelijkheid en wordt ook niet zelden aangegeven wat de kern van dat verhaal zou moeten zijn (vergelijkbaar met het plot in een literair verhaal). Het kenmerkende van narratieven is dat ze worden doorgegeven aan andere deelnemers van de gemeenschap, geleidelijk aan groeien en zich slechts met veel moeite laten corrigeren.