De leerloopbaan van nieuwkomers in het primair- en voortgezet onderwijs

Omschrijving

Met dit onderzoek is zowel in het primair als het voortgezet onderwijs de ontwikkeling van de Nederlandse taalvaardigheid, rekenvaardigheid en sociaal-emotioneel welbevinden van drie groepen leerlingen onderzocht: nieuwkomers, migranten en in Nederland geboren leerlingen. Onder nieuwkomers verstaan we in dit onderzoek leerlingen die recent vanuit nieuwkomersonderwijs doorstromen naar primair of voortgezet onderwijs of mbo (deelstudies 1 en 2) of leerlingen die buiten Nederland zijn geboren en die niet van begin af aan (later dan groep 3) primair onderwijs hebben gevolgd in Nederland (deelstudie 3). Migranten (alleen in deelstudie 1 en 2 onderscheiden) definiëren we als leerlingen die eveneens buiten Nederland geboren zijn maar die niet als nieuwkomer zijn ingestroomd in regulier primair onderwijs (deelstudie 1) of voortgezet onderwijs of mbo (deelstudie 2). Nederlandse leerlingen ten slotte zijn de leerlingen die in Nederland geboren zijn. Hun ouders kunnen wel buiten Nederland geboren zijn.

Het onderzoek bestaat uit vier deelonderzoeken, drie kwantitatieve studies (deelstudie 1, 2 en 3) en een kwalitatieve studie (deelstudie 4). Onderzoeksvragen betreffen verschillen in ontwikkeling in Nederlandse taalvaardigheid en rekenvaardigheid en de ontwikkeling van het welbevinden en traumagerelateerde symptomen van de onderscheiden groepen leerlingen en de mate waarin kenmerken van de leerlingen of het door hen gevolgde onderwijs met deze ontwikkeling samenhangen.

Gegevens zijn verzameld met herhaald gemeten toetsen in taal en rekenen, vragenlijsten en met data uit leerlingvolgsystemen. De data zijn geanalyseerd met behulp van multilevel groeimodellen met herhaalde metingen genest binnen individuen, genest binnen klassen, genest binnen scholen. Daarnaast zijn kwalitatieve data verzameld en geanalyseerd door interviews af te nemen met leraren op verschillende scholen voor nieuwkomersonderwijs en regulier onderwijs.

Resultaten in het primair onderwijs en conclusie

Extra aandacht nodig voor spelling en grammatica
In het primair onderwijs zien we dat nieuwkomers beginnen met een lagere score op de toets voor grammatica en woordenschat in de Nederlandse taal en migranten in mindere mate ook. De lagere score in woordenschat lopen beide groepen in, maar bij grammatica blijven de verschillen in stand. Over langere tijd gemeten zien we ook dat nieuwkomers met een lagere score op de toets voor begrijpend lezen en spelling beginnen. Door snellere groei in begrijpend lezen scoren nieuwkomers na ongeveer vier jaar hetzelfde als hun klasgenoten maar dat geldt niet voor spelling, die lagere score blijft in de loop van de jaren hetzelfde.