Diversiteit in de klas leren benutten

Omschrijving

Diversiteit in de klas benutten

Leerkrachten hebben in toenemende mate te maken met divers samengestelde klassen. Diversiteit in de klas creëert nieuwe leermogelijkheden en kan een bron van inspiratie zijn, maar veel leerkrachten ervaren vooral handelingsverlegenheid. Zij vinden het lastig tegemoet te komen aan de behoeften van alle leerlingen, en zien dat diversiteit ook onbegrip en uitsluiting met zich mee kan brengen.

Leerlingen verschillen niet alleen in cognitieve capaciteiten, belangstelling en leervoorkeur, maar ook wat betreft etnisch-culturele achtergrond, sociaaleconomische status, religie, thuistaal, migratiegeschiedenis, enzovoort. Zeker in grootstedelijke gebieden doet deze ‘superdiversiteit’ een groot appèl op de competenties van leerkrachten.

Het creëren van een inclusieve leeromgeving

In dit project onderzochten leraren en onderzoekscoördinatoren/opleiders van vijf basisschoolbesturen en onderzoekers van drie kennisinstellingen hoe leraren diversiteit in de klas kunnen benutten voor het creëren van een inclusieve leeromgeving.

Zij zochten naar manieren waarop leraren kunnen inspelen op diversiteit in de klas en leraren probeerden aspecten daarvan uit die passen bij hun school- en klascontext. Daarnaast evalueerde het consortium een professionaliseringsaanpak om de diversiteitscompetenties van leraren te vergroten. Daarbij werden Ervaringsleren/Experimenteren, Sociaal leren en leren van Theorie gecombineerd.

De eerste fase van het onderzoek richtte zich op theoretische verdieping en het inventariseren van good practices. In de tweede fase is een professionaliseringsaanpak ontwikkeld en uitgeprobeerd, die beoogt de competenties van leraren op het gebied van (super)diversiteit in de klas te vergroten. In de derde fase werd deze geëvalueerd: (hoe) draagt deze aanpak bij aan het vergroten van leerkrachtcompetenties en aan een inclusieve leeromgeving?

Bewustwording maar geen meetbare veranderingen in diversiteitscompetenties

Leerkrachten werden zich bewuster van de verschillende talenten en behoeften van hun leerlingen, maar dat kwam niet tot uitdrukking in meetbare veranderingen in diversiteitscompetenties. Leerlingvragenlijsten laten geen effecten zien op de inclusiviteit van de leeromgeving. Toch zien leerkrachten positieve veranderingen in bijvoorbeeld hun eigen handelen en het klasklimaat. Leerkrachten leerden vooral van elkaar (sociaal). Experimenteren in de klas gebeurde beperkt (vanwege corona). Theorie speelde volgens leerkrachten een kleine rol. Ze maakten zich echter wel het conceptuele kader eigen van diversiteit als positief en multidimensionaal verschijnsel.