Een ongewoon gezin: samen partners en niet samen ouders - hoe doe je dat?

Omschrijving

Ongewone gezinnen, zoals nieuw samengestelde gezinnen, zijn eigenlijk heel gewone fenomenen. Deze gezinnen hebben echter last van een eenduidig model van gezinsleven: het model van het kerngezin waarin partnerschap en ouderschap samenvallen, en waar de kinderen in het bloed verbonden zijn met de ouders.
In nieuw samengestelde gezinnen blijken bloedbanden voorrang te hebben op verworven banden. Dit geeft spanningen die niet eenvoudig ongedaan gemaakt worden.
Een ouderbegeleider kan ouders helpen door deze verschillen in positie en de daaruit voortkomende spanningen te benoemen en ze in de context van samenleving, cultuur en tijd te plaatsen. Als het verschil in positie van ieder gezinslid er mag zijn, dan ontstaan er boeiende samenlevingsvormen.

Trefwoorden: echtscheiding, stiefouders, stiefgezinnen, ouderbegeleiding.

Lieve Cottyn is klinisch psycholoog, psychotherapeut en opleider aan de Interactie Academie te Antwerpen.
E-mail: lieve.cottyn@interactie-academie.be


Inleiding

'Stiefmoeder: 1. tweede moeder met betr. tot een voorkind van de vader 2. liefdeloze, hardvochtige moeder
Stiefvader: 1. tweede vader met betr. tot een voorkind van de moeder 2. liefdeloze vader.’ (Van Dale, Groot Woordenboek der Nederlandse Taal, 1995)
In haar roman De tweede familie beschrijft Shalev (2006) op aangrijpende en treffende wijze de ervaringen van een stiefmoeder, die zelf ook moeder is, bij het tot stand komen van haar nieuw samengesteld gezin of 'haar tweede familie’, zoals zij het noemt. Shalev beschrijft hoe de regel: 'bloedbanden hebben voorrang op verworven banden’ gevoeld wordt in alledaagse en banale gebeurtenissen. Duidelijk wordt ook dat, door de constante aanwezigheid van kinderen, er te weinig gelegenheid is om een goede partnerrelatie op te bouwen.