Het failliet van onderwijs op maat: naar pedagogische werkplekken

 

Onderwijs, maar ook jeugdwerk en jeugdzorg, worden vandaag geconfronteerd met vele uitdagingen, die uiteraard op verschillende wijze worden begrepen en beantwoord. Toch lijkt in de vele discussies in het educatieve veld, en vanuit verschillende perspectieven, vooral één antwoord op veel bijval te mogen rekenen: onderwijs moet maatwerk zijn of worden: op maat van kinderen, jongeren en hun leefwereld.1 De oproep voor een onderwijs op maat is bovendien vaak gekoppeld aan het benadrukken van de noodzaak tot ontwikkeling van talenten en van het belang van welbevinden. In deze bijdrage willen we aangeven hoe in dit antwoord onderwijs eigenlijk in de eerste plaats kan begrepen worden als vorm van socialisatie, als praktijk die bijdraagt tot de (re-)productie van een specifiek maatschappelijk regime dat ons oproept om ons op een ondernemende wijze te gedragen en ons te profileren. Zoals we zullen verduidelijken wordt de ervaring van een zinvol bestaan daarmee quasi uitsluitend afhankelijk van sociale erkenning en vergelijking. Onderwijs en zorg op maat dreigen zo de jongeren de kans te ontzeggen op een pedagogische plek, dat wil zeggen op een plek waar de wereld hen op zo’n manier ontsloten wordt dat ze hen een maat kan geven buiten zichzelf en een ervaring biedt van zinvol bestaan in relatie tot het werk dat er plaatsvindt.