Menswording in een laag-vertrouwensamenleving

Omschrijving

Mijnheer de rector, dames en heren, ‘

Oublie tout ce que je t’ai appris en français, mais n’oublie jamais d’aimer’

Deze woorden schreef mijn toenmalig docent Frans, meneer Wiegman, in het boekje waarmee docenten van mijn middelbare school, het toenmalig Bernard Nieuwentijt College, locatie Damstede in Amsterdam-Noord, afscheid namen van de eindexamenkandidaten͘. ͚Vergeet alles wat ik je in het Frans geleerd heb, maar vergeet nooit om lief te hebben͛͘. Deze uitspraak is me altijd bijgebleven, als een levensles͘. De uitspraak heeft me ook gestimuleerd om verder in mijn studie en werk na te denken over de grote vraag waar het in onderwijs ten diepste om te doen zou moeten zijn͘. Meneer Wiegman verwoordt in feite dat het in onderwijs niet zozeer gaat om wat we leerlingen en studenten meegeven aan kennis en vaardigheden, maar dat het uiteindelijk draait om wat ze zelf gaan doen met alles wat ze in onderwijs meegekregen hebben͘. Het draait om hoe ze als mens in de wereld verschijnen en hoe ze zich tot die wereld willen verhouden͘ϭ Ofwel, om menswording͘.

Menswording is een kernbegrip in de pedagogiek͘. In Nederland is Kohnstamms werk Persoonlijkheid in wording͛ uit 1929 decennialang als hét hand- en studieboek voor de Nederlandse pedagogiek gebruikt͘. Aan vraagstukken omtrent vorming en opvoeding gaat de vraag ͚wie de mens wezenlijk is͛ vooraf͘. Denken over menswording is dan ook nauw verbonden met iemands visie op het leven, iemands mens- of wereldbeeld, ofwel iemands levensbeschouwing͘. Het pedagogische en het levensbeschouwelijke zijn onafscheidelijk verbonden͘. In het kernbegrip menswording komen de lijnen van de leerstoel Onderwijs in levensbeschouwelijk en pedagogisch perspectief dan ook bij elkaar͘.