Openbare scholen - waar verhalen samenkomen

Omschrijving

De openbare school is een plek waar mensen samenkomen en die belangrijk is voor iedereen: voor leerlingen, ouders en leraren, maar ook voor de samenleving als geheel. Zowel de direct betrokkenen als de samenleving hebben hoge verwachtingen van het onderwijs. Die verwachtingen kunnen soms botsen, maar komen ook in hoge mate overeen. Toch is men lang niet altijd bewust bezig met wat men écht belangrijk vindt, door welke waarden men gedreven wordt en waar de verschillen en overeenkomsten zitten.

Het gesprek over de eigen waarden en de gedeelde kernwaarden van de openbare school kan helpen deze vorm en inhoud te geven in de dagelijkse praktijk. In 2008 zijn zes kernwaarden geformuleerd voor het openbaar onderwijs. Zo’n tien jaar later blijken deze niet altijd even herkenbaar of voldoende concreet om scholen richting te kunnen geven. In de praktijk is niet altijd helder voor leraren hoe zij het beste kunnen handelen vanuit deze waarden. Ook is vanuit het veld het verzoek gekomen om de kernwaarden te actualiseren.

Openbare scholen willen graag duidelijk maken waar zij voor staan en waardoor zij zich laten inspireren. Ook zoeken zij een duidelijker moreel ijkpunt voor het vormgeven van goed onderwijs en een zorgzame en rechtvaardige schoolcultuur in openbare scholen. De kernwaarden moeten scholen helpen het openbare karakter zichtbaar en voelbaar te maken. Gesprekken met bestuurders, schoolleiders, leraren, ouders en andere experts hebben geleid tot de formulering van drie kernwaarden: gelijkwaardigheid, vrijheid en ontmoeting. Voordat we deze drie waarden nader beschrijven, en aangeven hoe deze waarden zichtbaar en voelbaar gemaakt kunnen worden in relatie tot de drie functies van het onderwijs - kwalificatie, socialisatie en subjectificatie -, staan we eerst kort stil bij de opdracht van het openbaar onderwijs.