Opgroeien in de virtuele wereld: Een literatuuronderzoek naar de impact van sociale mediagebruik op de identiteitsontwikkeling van jongeren in de leeftijd van 12 tot 18 jaar.

Opgroeien in de virtuele wereld: Een literatuuronderzoek naar de impact van sociale mediagebruik op de identiteitsontwikkeling van jongeren in de leeftijd van 12 tot 18 jaar.

Laura Mulder | 2022 | Fontys Hogeschool Pedagogiek, Lectoraat Opvoeden voor de Toekomst
Gratis

Omschrijving

Kinderen en jongeren anno 2022 groeien op in een wereld waarin (sociale) media een niet meer weg te denken onderdeel van het dagelijks leven zijn. Zij leren daarom al van jongs af aan omgaan met zowel online als offline contacten, met virtuele en met echte werelden. Met name sociale mediasites spelen een grote rol in het leven van voornamelijk jongeren. Toch is sociale media nog een relatief nieuw fenomeen, wat in Nederland ontstond aan het begin van het nieuwe millennium (Valkenburg, 2014). Daarna groeide het aanbod aan sociale media sites in hoog tempo. Inmiddels heeft nagenoeg iedere jongere één of meerdere sociale media accounts. Zo gebruikte in 2019 ruim 93,5% van de 12-18 jarigen internet. In verreweg de meeste gevallen bezochten zij het internet voor toegang tot sociale media (94,6% van de 12- 18 jarigen) (Centraal Bureau voor de Statistiek, 2020). Met de snelle opkomst van sociale media in het alledaagse leven, groeide ook de interesse van onderzoekers in dit thema. In eerste instantie richtte onderzoek zich vooral op de keerzijden van sociale media (denk aan depressies, slapeloosheid, gebrek aan sociale vaardigheden, agressie, effecten op het zelfbeeld van gebruikers, etc.). Niet alleen onderzoekers uitten zorgen, ook ouders en professionele opvoeders kenden met de komst van sociale media angst voor de gevolgen ervan voor kinderen en jongeren, bijvoorbeeld over de toegang die jongeren hadden tot seks, geweld en andere beangstigende content (Valkenburg & Piotrowski, 2017). Toch ontstond ook al snel aandacht in onderzoek voor de kansen die de komst van sociale media met zich meebracht. De zorgen en kansen van sociale mediagebruik worden in de dagelijkse (opvoed)praktijk herkend. Ouders en professionele opvoeders geven aan zorgen te hebben over sociale media. Zo noemen zij bijvoorbeeld de ongrijpbaarheid van wat kinderen en jongeren online doen, de snelle veranderingen en de (eventueel schadelijke) content. Naast zorgen geven zowel ouders als professionele opvoeders aan mooie kansen te zien van sociale mediagebruik. Voorbeelden die zij noemen zijn de keuzemogelijkheden, het jong in aanraking komen met diversiteit en een hogere tolerantie tegenover bijvoorbeeld homoseksualiteit (Pouw et al., 2019). Ook jongeren zelf benoemen zorgen te hebben, onder andere over veeleisende ongeschreven regels van sociale media en het bestaan van online anonieme profielen, als ook kansen te zien van sociale media, zoals het jong in aanraking komen met een grote diversiteit aan mensen (Pouw et al., 2019).