Een route naar inclusiever onderwijs: ontwikkeling in scholen en het leren van de leraar

Omschrijving

Via Weer Samen Naar School en Passend Onderwijs proberen we in Nederland nu gedurende zo een vijfentwintig jaar een meer inclusief onderwijssysteem te realiseren. Zowel in ons land als daarbuiten is een debat gaande of een dergelijk ideaal wel te realiseren is en zo ja, hoe we dichter bij dat ideaal kunnen geraken (zie bijvoorbeeld Schuman, 2007, 2013 en Norwich, 2002). Daarbij moeten we ons realiseren dat een sluitende en breed gedeelde definitie van wat we nu moeten verstaan onder inclusief onderwijs niet voorhanden is (Florian, 1998). Wellicht is het daarom raadzaam om over inclusief onderwijs te spreken als een onderwijspraktijk in ontwikkeling, waarin men op schoolniveau met elkaar afspreekt dat diversiteit het uitgangspunt én het vertrekpunt is en dat men van en met elkaar leert hier vorm aan te geven, zodat elke leerling tot zijn recht komt en de kans krijgt de eigen unieke mogelijkheden optimaal te ontwikkelen (Claasen, De Bruïne, Schuman, Siemons & Van Velthooven, 2009). De uitdaging aan scholen is, vanuit een heldere, doordachte en gedeelde visie, een meer inclusief onderwijsbeleid en praktijk te ontwikkelen waarin zij proberen de barrières die leerlingen belemmeren bij het leren, het zich ontwikkelen en het mee kunnen doen met leeftijdgenoten op te ruimen (Booth & Ainscow, 2015; Schuman, 2013). Een van de doelstellingen hierbij is om, uiteindelijk, marginalisatie en uitsluiting van individuele leerlingen en groepen leerlingen te voorkomen. Dit is een complex proces dat vraagt om professionals die, bij complexe ondersteuningsvragen, om kunnen gaan met dilemma’s als labeling en stigmatisering versus de toegankelijkheid van voorzieningen en extra ondersteuning; en meedoen met het reguliere programma versus een onderwijsprogramma dat tegemoet komt aan individuele behoeften (Norwich, 2002)