H3. De gewetensontwikkeling in de rapportage Pro Justitia

Omschrijving

We hebben in het voorgaande gezien dat het begrip ‘gebrekkig functionerend geweten’ in ieder geval naar twee verschillende tekortkomingen verwijst: een cognitief of affectief disfunctioneren (of beide). Tevens hebben we gezien dat indien er sprake is van gewetenloosheid, het niet duidelijk is of dit een verminderde toerekeningsvatbaarheid zou moeten impliceren. Is dit echter alleen een theoretisch probleem? Regelmatig wordt er van bepaalde delinquente jongeren gesteld dat zij lijden aan een gebrekkige gewetensontwikkeling of dat het hun ontbreekt aan gevoelens van schuld en schaamte (Heiden-Attema & Bol, 2000; “27 Eindhovense jongeren,” 2003). Tevens is het gebrekkig functionerende geweten een term die in de context van rapportages Pro Justitia gebruikt wordt (Buruma, 2003; Bartels, 2004, p. 15). De vraag is wat er dan precies bedoeld wordt met die gebrekkige gewetensontwikkeling of waar dat gebrek aan schuld- en schaamte gevoelens precies op duidt. Gaat het hier om cognitieve gebreken of affectieve? Hebben deze jongeren geen inzicht in het welzijn van anderen of hebben ze dat inzicht wel, maar zijn zij niet betrokken bij het welzijn van die anderen? En hoe wordt het gebrekkig functionerende geweten in deze praktijkcontext gerelateerd aan de toerekeningsvatbaarheid van de jongere?