Helen Parkhurst: ontwerper van het Daltononderwijs

Omschrijving

Helen Parkhurst is de grondlegger van het daltononderwijs. Haar ideeën leven nog steeds voort op zo’n driehonderd Nederlandse scholen. En ook buiten het Daltononderwijs zijn haar werkwijzen bekend. Denk aan werken met taken en samenwerken in kleine groepjes. Maar wie was Helen Parkhurst, en wat dreef haar om het onderwijs zo anders te organiseren?

Helen Parkhurst werd geboren in 1886 in Durand, in de Amerikaanse staat Wisconsin. Als vijfjarige kon ze al lezen. Ze werd gevraagd om haar leesvaardigheid te tonen op een zomercursus voor leraren. Dat moment bepaalde haar toekomst: ze wilde juf worden. Toen ze zeventien was, begon ze als leerkracht op een klein dorpsschooltje. Niet veel later werd ze supervisor op een lerarenopleiding. Ze was leergierig en las veel over pedagogiek. Zo raakte ze geïnspireerd door Edgar Swift, die vond dat kinderen moesten leren in echte situaties – laboratoria, zoals hij het noemde. Ook de schrijver Emerson beïnvloedde haar met zijn kritiek op het oude schoolsysteem. Parkhurst vond dat onderwijs niet alleen over kennisoverdracht moest gaan, maar ook over het vormen van mensen die zelf durven denken, voelen en handelen.

Een eigen koers
In 1910 werkte Parkhurst aan een grotere school, waar ze voor het eerst experimenteerde met vaklokalen. Ze werd daarna directeur van een lerarenopleiding en besloot in 1913 naar Rome te reizen. Daar volgde ze een opleiding bij Maria Montessori. Ze werd haar rechterhand in de Verenigde Staten, gaf lezingen en hielp scholen oprichten. Maar langzaam groeide bij Parkhurst het gevoel dat zij haar eigen weg wilde gaan. Ze vond Montessori’s aanpak te veel gericht op het individu. Parkhurst wilde juist een betere balans tussen persoonlijke ontwikkeling en maatschappelijke verantwoordelijkheid. In 1918 begon ze haar eigen school in New York: de Children’s University School. In 1920 paste ze haar ideeën toe op een school in het plaatsje Dalton. Daar ontstond het zogenaamde ‘Dalton Laboratory Plan’. De naam ‘daltononderwijs’ was geboren. Die naam bleef niet alleen in de VS, maar vond ook zijn weg naar Europa.

Wat is het Daltonplan?
Het Daltonplan draait om drie kernwaarden: vrijheid, verantwoordelijkheid en samenwerking. Parkhurst vond dat kinderen zelf keuzes moesten kunnen maken. Maar die vrijheid moest samengaan met duidelijke afspraken. Ze ontwikkelde een systeem van taken en contracten. Leerlingen kregen maandtaken, opgebouwd uit kleinere dagtaken. Ze mochten zelf bepalen in welke volgorde en op welk moment ze die taken uitvoerden.
Deze manier van werken gaf leerlingen meer regie over hun eigen leerproces. Ze leerden plannen, samenwerken en verantwoordelijkheid nemen. Dat alles gebeurde niet zomaar: de docent begeleidde het proces, observeerde, hielp waar nodig en hield de voortgang bij.
Parkhurst wilde geen star systeem. Ze geloofde dat onderwijs moest blijven veranderen. Leraren moesten durven experimenteren. Want elk kind is anders, en elke klas is anders. Alleen door te blijven kijken en luisteren, kun je goed onderwijs geven. Het ging haar niet om vaste methodes, maar om het vinden van werkvormen die het leren van kinderen ondersteunen.