Het pedagogisch engagement in het welzijnswerk: tussen zorg en verantwoordelijkheid

Omschrijving

In de ontwikkeling van het welzijnswerk zijn behoefte en doelbepaling conceptueel op elkaar betrokken: de behoefte aan welzijnsinterventies wordt traditioneel afgemeten aan de afstand tussen de feitelijke situatie en de beoogde situatie. In deze benadering is de doelstelling van het welzijnswerk: mensen leren hun (objectieve) bestaansbehoefte te vertalen naar (subjectieve) leerbehoeften. Deze doelstelling wordt geconcretiseerd vanuit verschillende referentiekaders. Aldus kan een onderscheid gemaakt worden tussen het welzijnswerk als ‘maatschappelijke zorg’, als ‘maatschappelijke begeleiding’ en als de concretisering van een ‘recht op maatschappelijke dienstverlening’. Vanuit het referentiekader ‘maatschappelijke zorg’ ligt het accent op corrigerende interventies: mensen leren zich ‘anders’ te gedragen. Vanuit het referentiekader ‘maatschappelijke begeleiding ligt het accent op aanvullende interventies: het welzijnswerk als een opvoedingsmilieu aanvullend op de opvoeding thuis en op school. Vanuit het referentiekader ‘recht op maatschappelijke dienstverlening’ ligt het accent op een gedeelde opvoedingsverantwoordelijkheid tussen het ‘private’ en ‘publieke’ domein: de realisatie van een structureel ondersteuningaanbod dat mensen toelaat een menswaardig bestaan te leiden. De onderscheiden referentiekaders kunnen historisch geduid worden; we doen dit in deze bijdrage o.a. aan de hand van de ontwikkeling van de jeugdbescherming en bijzondere jeugdbijstand in Vlaanderen.