Identiteit en werkelijkheid in een netwerksamenleving

Omschrijving

Anti-sociaal gedrag en zogenaamd zinloos geweld dat door adolescenten en jeugdbendes wordt gepleegd, wordt op zeer uiteenlopende manieren begrepen. Toch lijkt men het erover eens dat problemen met identiteitsvorming en zin voor werkelijkheid vaak mee in het spel zijn. Zonder in te gaan op de precieze band met het geweld, vraag ik mij in deze bijdrage af of de voorwaarden waaronder in onze samenleving identiteitsvorming en vorming van werkelijkheidszin mogelijk zijn niet grondig aan het veranderen of zelfs aan het verdwijnen zijn. Onze samenleving wordt, aldus Castells, een netwerksamenleving (andere omschrijvingen zoals ‘informatie- en kennissamenleving’ of ‘lerende samenleving’ duiden met enigszins andere connotaties dezelfde ontwikkelingen aan) (Castells 1996). De hypothese die ik in wat volgt kort wil toelichten is, dat met deze ontwikkeling een ervaringswijze dominant wordt, die in een welbepaalde zin een stedelijke ervaringswijze kan genoemd worden. Deze dominantie betekent dat er onmogelijk nog zoiets als een (gemeenschappelijke) ‘wereld’ vorm kan krijgen. Temporele, ruimtelijke en relationele ervaringen worden geherstructureerd en gereorganiseerd (Soja 1989). Indien dit inderdaad zou kunnen beweerd worden, dan lijkt ook de voorwaarde waaronder werkelijkheidszin en een besef van identiteit mogelijk zijn, te verdwijnen.