Levensbeschouwelijke vorming en kritisch denken

Omschrijving

Is levensbeschouwelijke vorming verenigbaar met kritisch leren denken? (1) In het liberaalpedagogische kamp bestaat de neiging om deze vraag ontkennend te beantwoorden. Binnen de liberale pedagogiek wordt een groot onderscheid gemaakt tussen morele opvoeding en levensbeschouwelijke vorming. Morele opvoeding wordt doorgaans opgevat als een opvoedingsdimensie die gericht is op de ontwikkeling van redelijke, morele principes die kritisch leren denken over morele kwesties en opvattingen mogelijk maken. Aan visies op levensbeschouwelijke vorming ligt echter doorgaans een subjectivistische conceptie van authenticiteit ten grondslag. De vorming van levensconcepties wordt opgevat als een strikt persoonlijke aangelegenheid waarbij redelijke richtinggevende criteria ontbreken.
Mijns inziens is het mogelijk om levensbeschouwelijke autonomie, net als morele autonomie, te conceptualiseren met het idee van kritisch denken. Eerst zal ik de achtergronden van de tegenstelling tussen morele opvoeding en levensbeschouwelijke vorming verhelderen. Daarna zal ik kort twee bezwaren tegen deze tegenstelling noemen, en aangeven waarom het idee van levensbeschouwelijke vorming met het idee van kritisch denken verenigd behoort te worden. Vervolgens zal ik de poging van Astley bespreken om levensbeschouwelijke vorming met kritisch denken te verzoenen. Ik zal deze poging afwijzen, en de richting aangeven waarin mijns inziens wel gezocht moet worden.