Maakt de AI-tutor de leraar overbodig?

Omschrijving

De komst van AI-chatbots wordt in het onderwijs gepresenteerd als een unieke kans: ze maken ‘versneld leren’ mogelijk, ‘gepersonaliseerd leren’ zelfs, en ze zouden iedere leerling onbeperkte persoonlijke aandacht geven. In de VS is dit geloof zo sterk dat scholen door de overheid worden aangemoedigd AI te integreren in hun onderwijs. Ook naar Nederland waaien veel van deze toepassingen en ideeën over. Moet de menselijke leraar dan maar wijken? Norm Friesen – een vooraanstaande Canadese onderzoeker op het gebied van onderwijs, pedagogiek en technologie – denkt van niet. ‘Absoluut niet.’

Hoe het werken met AI in de klas gaat, kunnen we goed zien in een fragment van een Amerikaans tv-journaal op YouTube. We zien hoe een Reading Coach leerlingen aan het handje neemt. De Reading Coach is de AI-leescoach van Microsoft. AI monitort de leesvoortgang en genereert steeds weer nieuwe tekst, aansluitend bij het niveau van de leerling. Een AI-stem geeft de leerling feedback over de uitspraak. De leraar loopt langs, kijkt de kinderen niet in het gezicht aan, maar tuurt goedkeurend naar het scherm. ‘Ik hoef alleen maar over hun schouders mee te kijken’, zegt de leraar in het tv-item.

Waar de Reading Coach één toepassing van AI in de klas zichtbaar maakt, gaan sommige Amerikaanse scholen nog een stap verder: daar is AI hulpmiddel én het hart van het onderwijs. Op de Alpha School in Texas zijn de leerlingen de eerste twee uur van de dag bezig op de computer, werkend aan de kernvakken. Niet de leraar, maar AI geeft hun – via adaptieve software – onderwijs. Op maat nog wel. ‘Wanneer we onze kinderen in 25 minuten wiskunde precies op het niveau en in het tempo laten werken dat bij hen past, dan zie je veel meer efficiëntie’, zegt de schoolleider (alpha.school).
De rest van de dag trekken de leerlingen erop uit, druk met hun ‘life skills’. Dat doen ze ditmaal onder begeleiding van hun menselijke leraren die wel een andere naam hebben gekregen: gidsen. In de VS schieten zulke AI-scholen als paddenstoelen uit de grond, vaak gesteund door private investeerders. In Nederland ligt dat niet voor de hand. Het Amerikaans enthousiasme voor AI heeft ook invloed op het denken over technologie in onderwijs hier. Invloedrijker nog: AI is vervat in de onderwijssystemen van Google en Microsoft waar Nederlandse scholen al mee werken.
De Reading Coach, de AI waarmee de Alpha School werkt, en Gemini in Google Workspace for Education die de leerling aan het handje neemt – het zijn allemaal gedaanten van de AI-tutor. Deze ‘digitale leraar’ zou het pad effenen voor leerlingen om het ultieme doel te bereiken: ‘het beste uit jezelf te halen’.