Richtlijn gezond schermgebruik

Omschrijving

Van peuter met tablet tot puber met smartphone: schermen zijn niet meer weg te denken uit het leven van kinderen. Professionals in kinderopvang, onderwijs en jeugdzorg zien dagelijks de kansen én valkuilen van schermgebruik door kinderen. Maar hoe begeleid je kinderen in een wereld vol digitale verleidingen, algoritmes en sociale media? De nieuwe Richtlijn gezond schermgebruik biedt vier pijlers met adviezen die toepasbaar zijn in verschillende opvoedsituaties.

Kinderen groeien op in een wereld waarin digitale media altijd en overal aanwezig zijn. Professionals en opvoeders staan voor de uitdaging om kinderen hierin te begeleiden, terwijl de digitale wereld zich razendsnel ontwikkelt. Bestaande adviezen zijn vaak versnipperd, moeilijk vindbaar of leggen vooral de nadruk op beperkingen, zonder concrete handvatten voor de dagelijkse praktijk (Nikken et al., 2025). De nieuwe Richtlijn gezond schermgebruik komt hieraan tegemoet. Ze is ontwikkeld in samenwerking tussen praktijk en wetenschap, en bedoeld voor alle opvoeders van kinderen (0-16 jaar). Specifiek richt zij zich op het vergroten van kennis en bewustwording en het stimuleren van gezonde normen rondom schermgebruik. Het gaat vooral om preventie, maar de richtlijn kan ook steun bieden bij problematisch schermgebruik, door opvoeders handvatten te geven om gesprekken te voeren en samen haalbare stappen te zetten. Hoewel gebaseerd op actuele wetenschappelijke kennis en maatschappelijke samenwerking, biedt de richtlijn geen volledig overzicht; de werkelijkheid is complexer dan hier beschreven. Er is niet één standaardadvies dat in alle opvoedsituaties precies toepasbaar is.

Wat is gezond schermgebruik?
Gezond schermgebruik gaat verder dan alleen ‘minder schermtijd’. Het draait om wat kinderen doen, met wie ze dat doen, en waarom. Hoewel er nog geen officiële definitie bestaat, is op basis van wetenschappelijke literatuur en input van professionals, wetenschappers, opvoeders en jongeren een definitie opgesteld met de volgende vier belangrijke kenmerken. Leeftijdsadequaat: media passen bij de cognitieve en sociaal-emotionele ontwikkeling van het kind. Samen: media worden vooral gebruikt samen met anderen, zoals opvoeders of leeftijdsgenoten. In balans: schermgebruik wordt afgewisseld met voldoende beweging, slaap en schermvrije activiteiten. Positief: het kind is niet afhankelijk van schermen voor vermaak of emotieregulatie.