H1. Ben Spiecker: een reconstructie van zijn theoretisch-pedagogisch onderzoek

Omschrijving

Een indeling in perioden, of dat nu de ontwikkeling van een individu, een organisatie of een samenleving betreft, heeft al snel het karakter van een zekere willekeur. Wanneer we echter de publicaties van Ben Spiecker overzien, wordt ons als het ware door het materiaal zelf een zekere periodisering opgedrongen. In 1973, niet lang na zijn aanstelling als wetenschappelijk medewerker aan de vakgroep Theoretische en Historische Pedagogiek van de Vrije Universiteit, verschijnen in Pedagogische Studiën zijn eerste artikelen, onder de titel ‘Gedrag, handeling en betekenis'. Deze artikelen markeren het begin van een eerste periode, die ruwweg eindigt in 1983, eveneens met een publicatie in Pedagogische Studiën, dit keer met de titel ‘“Kunnen” en “kennen” in de vroeg-kinderlijke ontwikkeling’. Kenmerkend voor deze periode is de sterke oriëntatie op het latere werk van Ludwig Wittgenstein, in het bijzonder op zijn Philosophische Untersuchungen en zijn Über Gewißheit. Op een eigen, creatieve manier heeft Spiecker in die periode kernelementen uit de filosofie van Wittgenstein zogezegd pedagogisch vruchtbaar gemaakt, eerst door deze te gebruiken om licht te werpen op de aard van de pedagogiek als wetenschap, later ook door met behulp van deze elementen de opvoeding zelf te interpreteren. Een tweede periode begint in 1984 met het verschijnen van het artikel ‘Niveaus van moraliteit en de morele opvoeding', als bijdrage aan een bundel over morele opvoeding, en de publicatie, opnieuw in Pedagogische Studiën, van ‘Opvoeding van (morele) emoties'. In deze periode, die zich uitstrekt tot aan zijn meest recente publicaties, wordt niet of nauwelijks meer verwezen naar het werk van Wittgenstein.