Het gebrekkige geweten: implicaties voor het toerekenen en behandelen

Omschrijving

In persoonlijkheidsonderzoeken van jeugdige delinquenten wordt door psychiaters en psychologen regelmatig een ‘gebrekkig functionerend geweten’ vastgesteld. Hiermee wordt dan bedoeld dat de onderzochte verdachte geen goed besef heeft van wat er zo kwalijk is aan het delict of dat er niet werkelijk gevoelens van schuld of schaamte ten aanzien van het delict ervaren worden. Aangezien de term ‘geweten’ echter nauwelijks nog gebruikt wordt in de contemporaine morele psychologie en geassocieerd wordt met vage noties zoals ‘een innerlijke stem’ is een conceptuele analyse van dit begrip op zijn plaats. Wat kan er precies verstaan worden onder een gebrekkig functionerend geweten? Ik zal aantonen dat er met dit begrip verschillende tekortkomingen op moreel gebied kunnen worden aangeduid. Deze verschillen zijn niet onbetekenend. Ik zal laten zien dat zij consequenties zouden moeten hebben voor de mate waarin het delict de verdachte kan worden toegerekend als ook voor de verwachtingen die men ten aanzien van behandelingsopties kan hebben.