PIP 27 - 2005

‘Het onderwijs is een voorwerp van de aanhoudende zorg der Regeering’, aldus
Grondwetsartikel 23, maar hoe zit het met de markt? Kunnen en mogen marktpartijen als woningbouwcorporaties en private universiteiten zich ook over noodlijdende scholen ontfermen? Al dan niet geïnspireerd door Amerikaanse voorbeelden worden in Nederland nu ook mondjesmaat scholen ‘geadopteerd’.
Ton Notten en Frans Spierings doen verslag van hun ervaringen met schooladoptie en geven hun visie op deze nieuwe vormen van publiek/private samenwerking in het onderwijs.

Bespreking van ouders van nix

Onlangs verscheen Ouders van nix waarin jonge bekende Nederlanders praten over de opvoeding en ouderschap. Ze blijken het niet makkelijk te hebben met de verdeling van arbeid en zorg en het commentaar uit de omgeving. Natuurlijk geldt dat niet alleen voor hen; dat geldt voor alle jonge ouders. Toch heeft de keuze voor het interviewen van BN’ers wel een meerwaarde, vindt Bas Levering.

Ontwikkelingspsychologe en pedagoge Elly Singer lijkt een aantal jaren uit beeld te zijn geweest. Druk met theoretische vernieuwing en internationale samenwerking en publicaties, was ze een tijd lang veel minder op Nederland gericht. Maar met het verschijnen van Kijken, Kijken, Kijken over samenspelen, botsen en verzoenen bij jonge kinderen is ze helemaal terug. Bas Levering sprak met haar over het fascinerende onderzoek dat ze samen met collega Dorian de Haan deed. Over observatieonderzoek met grote praktische betekenis, over jonge kinderen die veel socialer zijn dan we dachten, maar ook over het recente gedoe rond de kwaliteit van de kinderopvang. Als je toch een expert aan tafel hebt spreek je die er natuurlijk op aan.

In de politiek en de media is rijksjeugdinrichting Den Engh in opspraak. Men zou er een twijfelachtige behandeling toepassen om ‘probleemjongens’ in het gareel te helpen. Maarten Faas, directeur van jeugdzorgorganisatie Trajectum, onderschrijft deze kritiek, maar gaat een stap verder. Hij vindt dat de minister een einde moet maken aan de behandelingsmethodiek binnen Den Engh. De slogan van deze instelling ‘Niet opsluiten, maar opvoeden’ geeft een valse voorstelling van zaken. De jongens in Den Engh worden wel degelijk opgesloten. Bovendien deugt de behandeling vanuit moreel en wetenschappelijk oogpunt niet.

In de serie artikelen over pedagogiek en jeugdzorg in tijden van wetenschap werd veel kritiek geleverd op de verwetenschappelijking van de jeugdzorg. Wetenschap is bevoogdend, log, traag en bureaucratisch. Ook werden kritische tegenvragen gesteld. Krijgt wetenschap niet overal de schuld van? De serie besluit met een bijdrage van filosoof Harry Kunneman, waarin hij reflecteert op de rol die wetenschap in de jeugdzorg zou kunnen vervullen. Kunneman verheldert het belang van existentiële en morele inzichten door deze als afzonderlijke kennismodus te omschrijven.

Jonge kinderen tot ongeveer zeven jaar vertonen een geheel eigen ontwikkelingsproces. Het is een verwervingsproces van basisvaardigheden die nodig zijn om later als schoolkind te kunnen functioneren. Dit proces komt in interactie met de omgeving tot stand. De vroegkinderlijke ontwikkeling wordt enerzijds bepaald door rijping van het centrale zenuwstelsel, anderzijds door stimulans van buitenaf. Het is de kunst om voor jonge kinderen een goede balans te bewaren tussen stimuleren en laten geworden.